Bloom Taksonomisi

Bloom Taksonomisi 

Bloom‘un taksonomisi değişik düşünme süreçlerinin hiyerarşik olarak sıralandığı bir sınıflandırmadır. Taksonominin kullanımındaki amaç; eğitilecek bireylerin neleri bilmek istediklerini, basitten karmaşığa doğru, kendi içerisinde düzenlemektir. Öğrenme sürecinde bir üstteki basamağa geçebilmek için, bir alttaki basamağın veya basamakların tamamlanmış olması gerekmektedir. (1)

    Bloom taksonomisi üç alandan ele alınır: 

 1) BİLİŞSEL ALAN:

 Öğrenilmiş davranışlardan zihinsel yönü ağır basanların kodlandığı alandır. Bu alan; bilginin edinilmesi ve uygulanması ile ilgilidir. Bireyin zihinsel süreçlerle ilgili olarak okuduğunu anlaması, problem çözmesi, kavram bilgisi gibi özellikleri kapsar. Bireyin zihnindeki kimyasal bilgi kodlamasıyla alakalıdır. Bu alan BLOOM tarafından kodlanmıştır.

Aşamalı olarak 6 ana basamağa ve her basamakta alt basamaklara ayrılmıştır. Bu alandaki hedefler ve davranışlar basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta ve birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı olarak şöyle sıralanmıştır 

İlk Bloom taksonomisi bilişsel alanla ilgili 6 basamaktan oluşmaktadır.

Bilgi	Bilgiyi hatırlama veya yoklama
Kavrama	Olayları ilişkilendirebilme, organize edebilme, karşılaştırabilme
Uygulama	Öğrenilen bilgiyi kullanabilme ve farklı durumlara dahil edebilme
Analiz	Neden ve sonuçları açıklayabilme
Sentez	İlişkiler kurarak yeni ürünler oluşturabilme
Değerlendirme	Görüş belirtme, çözüm önerilerinde bulunma ve değerlendirme yapma

 (3)

2) DUYUŞSAL ALAN:

    Hoşlanma, saygı gibi tutum takdir, değer ve duygular konusunda hedefler içeren duyuşsal alandır. Sevgi, korku, nefret, ilgi, tutum ve güdülenmişlik gibi yönlerin baskın olduğu alanlardır. Bu alanlar kişilerin yaşam boyu geçirdiği yaşantılarının ürünüdür. Yani içinde yaşadığı çevre (aile, arkadaş grupları

vb.) onun kişiliğini, değerlerini, benliğini, ilgisini, motivasyonunu belirler. Bu nedenle duyuşsal özellikler yalnızca okul içinde kazandırılamayabilir. Öğretim ve eğitimde bu

alanın oldukça önemli olduğuna inanılır fakat etkili hedefler yazmada en az şey yapabildiğimiz alan da budur. (4)

Duyuşsal alan hedef basamakları: 5 basamaktan oluşur. 

Basamaklar	Özellikler	Örnek
Alma	Belirli bir nesne, fikir ve uyarıcının farkında olmak, almaya açıklık, kontrollü ve seçici dikkat.	Demokratik hayat tarzının farkında olabilme
Tepki verme	Belirli bir uyarıcıyla ilgilenme, bilinçli tepki verme, tepkide uysallık, isteklilik ve tepkide doyum.	Demokratik ilkelere uygun davranışlar oluşturabilme.
Değer verme	Bir olay veya olguyu kabullenme, tercih etme, değeri yeğleme, değere adanmışlık, değeri savunma, alışkanlık haline getirme.	Demokrasiyle ilgili toplantı, seminer ve panellere katılmada seçici davranma.
Örgütleme	Yeni değerler, yeni duyuşsal örüntüler oluşturma, değeri kavramsallaştırma, değerler sistemi örgütleme, kararlı davranma, formüle etme.	Gönüllü olarak demokratik kuruluş ve partilerde görev alma.
Niteleme (Kişilik Halşine Getirme)	Özümsenmiş bir değeri, davranış ölçütü haline getirerek, bu değere uygun hayat felsefesi oluşturma, genellenmiş örüntü, nitelenmişlik, hizmet etme, değerle tanınma, sürekli yapma.	Toplumda, demokratik kişilik ve tutumlarıyla tanınabilme.

                                                                                      (5)

3) PSİKOMOTOR ALAN: 

   Uygulama, manipüle etme ve yapma gibi fiziksel faaliyetlerde olduğu gibi kasların kullanımını ve koordinasyonunu gerektiren becerilerden oluşan psikomotor alandır. Zihin ve kas koordinasyonunu gerektiren becerilerin baskın olduğu alanlardır. Bu alan beceriler ön plandadır. Öğrenilmiş fiziki davranışlar bu alanın içerisine girer. Bu alan için hiçbir aşamalı sınıflama herkesçe  kabul edilmese de Heinick, Molenda, Russell ve Smaldino (2002) çoğu tasarım projesine uygulanan koordinasyon derecesine dayalı bir aşamalı sınıflama sunmuştur. (4)

Psikomotor alan hedef basamakları:

Taksonominin Yenilenmesine Neden İhtiyaç Duyuldu? Taksonominin ortaya çıkış yılı olan 1956 yılından bugüne her alanda pek çok değişiklik ve yenilik gerçekleşti. Bu değişim ve yeniliklerin “eğitim” kavramını etkilemesi de kaçınılmazdı. Bugün eğitimciler “öğretme ve öğrenmenin” düşünmekten daha fazlasını içerdiği kabul ediyor. Bloom Taksonomisi; üst düzey bilişsel bilgileri tam olarak ifade edememesi, güncel bazı meselelerin taksonomi ile bağdaştırılamaması ve değerlendirme basamağında ortaya çıkan güçlükler gibi nedenlerden ötürü Anderson ve Krathwohl önderliğinde bir çalışma grubu tarafından revize edildi ve günün ihtiyaçlarına cevap veren bir hale getirildi.  (1)

Bloom Taksonomisi Yenilenmiş Hali 

(3)

Bloom Dijital Taksonomisi: Bloom öğrenme sürecinde her öğrencinin algısının farklı olduğunu savunmuştur. Buna bağlı olarak bireylerin düşünme seviyelerinde de farklılıklar olacağını düşünerek çalışmalar yapmıştır. Bu düşünme seviyeleri bilişsel alana göre sınıflandırarak Bloom Taksonomisini günümüz eğitsel uygulamalarına uyarlamıştır. Bu çalışmaların tamamına "Bloom Dijital Taksonomisi" denilmektedir. (6)

Kaynakça: 

http://blog.enocta.com/ogrenmede-yeni-boyut-yeni-bloom-taksonomisi/ (1)

http://www.webdersanesi.com/dersler/egitimde-program-gelistirme/hedeflerin-asamali-siniflandirilmasi---bloom-taksonomisi/282 (2)

http://serifeyurtseven.blogspot.com.tr/2016/04/bloom-taksonomisi.html (3)

http://ogta.net/lesson/ogretim-hedefleri-ders-notlari (4)

http://www.oguzhanhoca.com/duyussal-alan-basamaklari-ve-kazanim-ornekleri.html (5)

http://alperenfisne.blogspot.com.tr/2016/04/bloom-taksonomisi.html (6)

Kavram Türleri

Kavram Türleri

Bu yazımızda kavram türlerini ele alacağız. Kavramın tanımından başlayacak olursak; Kavram, Nesnelerin veya olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak isim altında toplayan genel tasarım olarak bilinir. (1)

Kavram türleri 5 tanedir. 

1) Soyut ve Somut kavramlar

2)Nesnel ve İlişkisel Kavramlar

3)Üst alt ve Bağlantılı Kavramlar

4)Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar

5)Günlük ve Bilimsel Kavramlar

1)Somut ve Soyut Kavramlar

Duyularla algılanan ve zihinde tasarlanabilen bir nesneyi ya da varlığı gösteren kavramlar somut, nesnelerin oluş tarzını ifade eden kavramlar da soyut kavram olarak nitelendirilir. Soyut kavramlar tek tek varlıkları değil, bu varlıkların ilişkisinden ortaya çıkan genel niteliği gösterir. (2)

2)Nesnel ve İlişkisel Kavramlar

Nesnel kavramlar insanların kendi çevrelerinde bulunan fiziksel varlık ya da nesneleri sınıflama da kullanılan kavramlardır. 

İlişkisel kavramlar nesnel kavramlar arasındaki ilişkileri betimlemek üzere kullanılan ve çoğunlukla sözel bilgilerden oluşan önermelere verilen isimdir. (2)

3)Üst alt ve Bağlantılı Kavramlar: 

Her kavramın beynimizde bazı diğer kavramlar ile ilişkilendirilerek yerleştirildiğini biliyoruz. Ve bu bağlantılar alt-üst kavramlar olarak yapılmaktadır. Örneğin üst kavramın insanlar olduğunu varsayalım. Bunun alt kavramları yaşlı insanlar, genç insanlar şeklinde olabilir. Bu şekilde yazılabilecek kavram basamaklarının en üstündeki kavram üst kavram, bununla ilişkilendirilen diğerleri de alt kavramlar olarak adlandırılabilir. (3)

4)Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar

Konuşmaya ilk başladığımız zamanlarda kediye 'miyav' , köpeklere 'hav hav' demişizdir hepimiz. İşte bunu gibi başka insanlardan duyarak öğrendiğimiz değil de kendi kendimize söylediğimiz kavramlar kendiliğinden olan kavramlardır.
  Başkalarından duyarak öğrendiğimiz kavramlar ise kendiliğinden olmayan kavramlardır.

5)Günlük ve Bilimsel Kavramlar

Günlük hayatımızda çevremizdeki insanlardan duyarak beynimizde yer edinen, herkesten öğrenebileceğimiz kavramlar günlük kavramlardır. Bilimsel kavramları ise yalnızca okulda, eğitim aldığımız sürece öğrenebiliriz. (3)

Kaynakça:

http://www.psikolojik.gen.tr/kavram.html (1)
http://serifeyurtseven.blogspot.com.tr/2016/04/kavram-turleri.html (2)

http://bagcidilara.blogspot.com.tr/2016/04/kavram-turleri.html (3)

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi(BÖTE)'ne ilişkin kavram haritası: